Еуропалық Одақтың қаржылық қолдауымен «Құқықтық саясатты зерттеу орталығы» ҚҚ (LPRC) және Адам құқықтары жөніндегі халықаралық әріптестік (IPHR) іске асыратын «Азаматтық қоғамның барлық адамдарға заң үстемдігін ілгерілету жөніндегі үйлестірілген әрекеттері» жобасының аясында Қазақстан Республикасының қылмыстық сот төрелігінің сот кезеңіне мониторинг жүргізу жобасын қаржылық қолдауға конкурс жарияланады.

№2 ЛОТ тапсырмасының атауы: Әзірленген Қылмыстық сот төрелігі жүйесіне мониторинг жүргізу әдіснамасын (7-сала) қолдана отырып, Қазақстан Республикасының қылмыстық сот төрелігінің сот кезеңіне мониторинг жүргізу және қорытынды талдамалық есепті дайындау

1. Мәнмәтін

Тапсырма Еуропалық Одақтың қаржылық қолдауымен «Құқықтық саясатты зерттеу орталығы» ҚҚ (LPRC) және Адам құқықтары жөніндегі халықаралық әріптестік (IPHR) іске асыратын «Азаматтық қоғамның барлық адамдарға заң үстемдігін ілгерілету жөніндегі үйлестірілген әрекеттері» жобасы шеңберінде жүзеге асырылуда. Әзірленген Қылмыстық сот төрелігі жүйесіне мониторинг жүргізу әдіснамасы (7-сала) бойынша, жобаның жұмыс жоспарына сәйкес Қазақстанның әділ сот процесінің халықаралық стандарттарының орындалуына мониторинг жүргізу көзделген.

2. Тапсырманың мақсаты

7-сала «Сот кезеңі» әдіснамасына сәйкес Қазақстан Республикасының қылмыстық сот төрелігінің сот кезеңіне кешенді мониторинг жүргізу: (Әдіснама мына сілтеме бойынша: https://admin.rolforall.kz/wp-content/uploads/2025/09/sfera-7.-sudebnyj-etap_final.pdf), және тапсырыс беруші әзірлеген нысан бойынша заңнама мен іс-тәжірибенің халықаралық стандарттарға сәйкестігін талдай отырып, есеп дайындау (есеп үлгісі мына сілтеме бойынша: https://admin.rolforall.kz/wp-content/uploads/2025/08/rus-analytical-report-on-the-trial-stage-in-the-kyrgyz-republic.pdf).

3. Күтілетін нәтижелер

4. Әдіснама және тәсіл

Мониторинг 7-сала бойынша әдіснамаға қатаң сәйкестікте жүргізілуі тиіс (қоса беріліп отыр). Қылмыстық сот төрелігінің сот кезеңіне мониторинг кешенді, құқық қорғау және дәлелдеу тәсілі негізінде жүзеге асырылатын болады. Әдіснама құқықтық талдауды, сот талқылауларын қадағалауды, нормаларды қолдану іс-тәжірибесін зерделеуді, сондай-ақ процеске қатысушыларға сауалнама жүргізуді үйлестіруге негізделеді. Мұндай тәсіл алынған деректердің әділдігін, толықтығын және сенімділігін, сондай-ақ олардың әділ сот талқылауының халықаралық стандарттарына (АСҚХП 14-бабы) сәйкестігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Негізгі зерттеу әдістері

• Құқықтық талдау: Конституцияны, Қылмыстық-процестік кодексті, мемлекет кепілдік берген заң көмегі туралы заңнаманы, сот сараптамасын, сот ісін жүргізуді цифрландыруды және өзге де аралас салаларды реттейтін нормативтік актілерді зерделеу. Ұлттық нормаларды халықаралық стандарттармен салыстыру АСҚХП, АҚЕК, БҰҰ және Еуропа Кеңесінің ұсынымдары).
• Сот талқылауларына мониторинг жүргізу: Бірінші және апелляциялық сатыдағы соттарда қылмыстық процестерді тікелей қадағалау, оның ішінде отырыс залдары мен онлайн-тыңдауларға қолжетімділікті талдау. Жариялылық, бәсекелестік, ақылға қонымды мерзімдер, кінәсіздік презумпциясы, қорғалу құқығы, аудармаға қолжетімділік және басқа да негізгі кепілдіктер қағидаттарының іске асырылуын бағалау. Осал топтар (кәмелетке толмағандар, әйелдер, мүгедектігі бар адамдар, шетел азаматтары) қатысатын істерге жеке назар аудару.
• Сот актілері мен статистиканы зерделеу: Дәлелдеуді және негізділік стандарттарын сақтауды қоса алғанда, сот шешімдерін талдау. Статистикалық деректерді жинау және өңдеу (істерді қарау мерзімдері, сырттай талқылауды қолдану жиілігі, аудио- және бейнежазбалардың қолжетімділігі және т.б.).
• Сауалнамалар мен сұхбаттар: Қылмыстық процеске қатысушылар: адвокаттар, прокурорлар, судьялар, айыпталушылар, жәбірленушілер арасында сұхбат және сауалнама жүргізу. Сот төрелігіне қол жеткізу деңгейін анықтау, соттардың тәуелсіздігін, сот қызметтерінің сапасын қабылдау үшін сауалнамаларды пайдалану.
• Баламалы дереккөздерді талдау: Омбудсмен, АҚҰ, БАҚ есептері. Істердің жекелеген санаттары бойынша тақырыптық зерттеулер (мысалы, кәмелетке толмағандардың қатысуымен немесе ТО/ТЖ жағдайында).

Тәсіл

• Деректерді триангуляциялау – тұжырымдардың шынайлығын растау үшін құқықтық талдау, байқау және сауалнама нәтижелерін салыстыру.
• Инклюзивтілік және гендерлік сезімталдық – мониторинг осал топтардың қажеттіліктерін және әйелдердің сот төрелігіне қол жеткізу ерекшеліктерін ескеретін болады.
• Әдептік стандарттар – құпиялылықты сақтау, процеске қатысушылар үшін тәуекелді болдырмау, зерттеудің тәуелсіздігі мен әділдігі.
• Салыстырмалы талдау – халықаралық стандарттармен және салыстырмалы юрисдикциялар тәжірибесімен салыстыра отырып, ұлттық іс-тәжірибені бағалау.

–

5. Мониторингтің географиясы

Қылмыстық сот төрелігінің сот кезеңіне мониторинг бағалаудың көрнекілігі мен толықтығын қамтамасыз ету үшін елдің әртүрлі өңірлерін қамти отырып, Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асырылатын болады.

Зерттеудің әділ нәтижелеріне қол жеткізу үшін іріктемеге мыналарды қосу қажет:

• Ең көп қылмыстық істер қаралатын қылмыстық істер бойынша бірінші сатыдағы соттар (аудандық және қалалық соттар);
• Қайта қарау құқығының сақталуы тексерілетін апелляциялық соттар (облыстық және баламалы);
• Мамандандырылған соттар (мысалы, қылмыстық істер жөніндегі, кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі ауданаралық) – ішінара, ерекше рәсімдерді қолдану ерекшелігі мен іс-тәжірибесін талдау үшін.

Мониторингтің географиясы астаналық қалаларды да (Астана, Алматы, Шымкент), сондай-ақ кемінде төрт облысты (мысалы, Шығыс Қазақстан, Қарағанды, Жамбыл және Қызылорда) қоса алғанда, өңірлерді де қамтуы тиіс.

Зерттеу шеңберінде күрделілігі әртүрлі деңгейдегі және қатысушылардың әртүрлі санаттары қатысатын кемінде 80 сот процесі байқалады, оның ішінде:

• осал топтар (әйелдер, кәмелетке толмағандар, шетел азаматтары, мүгедектігі бар адамдар) қатысатын істер;
• сырттай тәртіппен қаралатын істер;
• алқабилер қатысатын істер;
• цифрлық технологиялар қолданылатын процестер (онлайн-отырыстар, аудио- және бейнежазба).

Мұндай қамту процестік кепілдіктерді іске асырудың өңірлік ерекшеліктерін анықтауға, орталықтағы және өңірлердегі іс-тәжірибені салыстыруға, сондай-ақ ұлттық сот жүйесі үшін теңгерімді және фактілерге негізделген ұсынымдар дайындауға мүмкіндік береді.

6. Орындау мерзімдері

• Басталуы: 2025 ж. 1 қарашасы
• Аяқталуы: 6 айдан кешіктірмей
• Аралық есептер мен келісулер – келісілген кестеге сәйкес.

7. Тапсырманың тілі

Барлық құжаттар мен есептер орыс тілінде ұсынылуы тиіс.

8. Бюджет және қаржыландыру

Осы тапсырма бойынша көрсетілетін қызметтердің жалпы құны (егер қолданылатын болса, барлық салықтар мен алымдарды қоса алғанда) 50 000 еуродан аспауы тиіс.

Қаржыландыру Еуропалық одақпен қолданыстағы гранттық келісімшарт шеңберінде жүзеге асырылады, оған кіретіні:

• 95% (47 500 еуроға дейін) – Еуропалық одақ ұсынған жобаның қаражаты есебінен;
• 5% (2 500 еуроға дейін) – имплементордың жеке салымы есебінен, ол ақшалай түрде қамтамасыз етілуі тиіс (мысалы, штаттағы қызметкерлердің жұмыс уақыты, кеңсе жалдау, логистикалық қолдау және т.б.).

Бюджеттік ұсыныс еурода ұсынылуы және шығындардың негізгі санаттары (қаламақылар, көлік, тұру, далалық зерттеулерге арналған шығыстар, есеп дайындау және т.б.) бойынша ашық бөліністі қамтуы тиіс. Барлық ұсынылатын шығыстар қажетті, негізделген, шынайы болуы және баға мен сапа арақатынасының қағидатына сәйкес келуі тиіс.

Ақы төлеу Техникалық тапсырмада сипатталған нәтижелерді ұсыну және бекіту кестесіне сәйкес, қол қойылған актілер мен тиісті растаушы құжаттар негізінде кезең-кезеңімен жүзеге асырылатын болады.

9. Өтініш берушілерге қойылатын критерийлер

Өтініш берушілер (азаматтық қоғам ұйымдары (заңды тұлғалар) немесе консорциумдар) келесі талаптарға сәйкес келуі тиіс:

• Қазақстанда тіркелген коммерциялық емес заңды тұлға болу;
• Адам құқықтары саласында мониторинг жүргізудің расталған тәжірибесінің болуы;
• Қылмыстық сот төрелігі және сот талқылаулары мониторингі саласында құқықтық талдау тәжірибесінің болуы;
• Сандық және сапалық әдістерді (сауалнама, сұхбат, байқау) қолдана отырып, деректерді жинау, талдау және түсіндіру тәжірибесінің болуы;
• Халықаралық донорлардың (ЕО, БҰҰ, ЕҚЫҰ және т.б.) талаптарына сәйкес келетін есептерді дайындау тәжірибесі құпталады;
• Білікті команданың болуы, оған кіретіндер:
• Жобаның үйлестірушісі – зерттеу және құқық қорғау жобаларын басқару тәжірибесі бар;
• Заңгер/құқық қорғаушы – сот іс-тәжірибесін, процестік нормаларды және әділ соттың халықаралық стандарттарын білетін;
• Социолог/талдаушы – сауалнамалар әзірлеу, пікіртерімдер жүргізу, сандық және сапалық деректерді талдау үшін;
• Байқаушылар/далалық зерттеушілер – сот отырыстарының мониторингі дағдылары бар, көбінесе өңірлік қамтумен;
• Осал топтармен (кәмелетке толмағандар, әйелдер, мүгедектігі бар адамдар, шетел азаматтары) жұмыс жөніндегі сарапшы – олардың процестік құқықтарын қорғау бойынша іс жүзіндегі тәжірибесі мен білімі бар;
• Дала жұмыстарын тиісті үйлестіруді, мемлекеттік және үкіметтік емес құрылымдармен өзара іс-қимылды қамтамасыз ету қабілеті;
• Құпиялылық, гендерлік сезімталдық және инклюзивтілік стандарттарын сақтау.
• Келісімшартты тиісті түрде әкімшілендіру қабілеті (оның ішінде бухгалтерлік есеп, есептілік, шығындарды растау құжаттары);
• Жұмыстардың жалпы құнының кемінде 5% мөлшерінде өз үлесін қамтамасыз етуге дайын болу;
• Құпия деректермен жұмыс істеуге және әдептік стандарттарды сақтауға дайын болу;
• Өтініш беруші мемлекеттік органдармен (Жоғарғы сот және жергілікті соттар, прокуратура органдары) мүдделер қақтығысының жоқтығын растауы тиіс;
• Тәуелсіздік, бейтараптық, кәсіби әдеп және бейзорлық қағидаттарына сәйкес әрекет етуге дайын болу;
• Әдіснаманы қолдану мәселелері бойынша арнайы оқытуға қатысуға дайын болу.

10. Өтінімдерді беру тәртібі мен мерзімдері

Конкурсқа қатысуға өтінімдер 2025 жылдың 0 қыркүйегі мен 14 қазаны аралығында Астана уақыт бойынша қабылданады.

Өтінімде қамтылуы тиіс:

• 7-сала Мониторинг әдіснамасына негізделген, орыс тілінде толтырылған Өтінім нысаны (1-қосымшаға сәйкес, ең көбі 15-20 бет);
• Ағылшын тілінде толтырылған Бюджет нысаны (2-қосымшаға сәйкес, еуро валютасында жасалады);
• Ұйымды Қазақстанда тіркеу туралы куәлік;
• Қаржыландырушы ұйым мен бюджет сомасы көрсетілген 2023-2025 жылдардағы орындалған/ағымдағы жобалардың тізбесі;
• Жобалау командасының негізгі мүшелерінің түйіндемелері.

Барлық құжаттар мына электрондық адреске жіберілуі тиіс: apply@iphronline.org

хат тақырыбы: «№2 лот  – Сот кезеңі мониторингі – [ұйымның атауы]».

Әлеуетті өтінім берушілер үшін онлайн ақпараттық сессия өткізіледі, онда жоба командасы конкурс, міндеттер және күтілетін нәтижелер туралы сұрақтарға жауап береді.

📅 Күні мен уақыты: 2025 ж. 7 қазаны, Астана уақыты бойынша сағат 16:00-де]

📍 Форматы: онлайн (сілтеме сұрау бойынша ұсынылады)

📩 Қатысуға сілтеме алу үшін «Ақпараттық сессия – №2 лот» тақырыбымен 2025 ж. 7 қазан, сағат 15:00-ге дейін omiroshnichenko@hotmail.com адресіне хат жолдаңыз.

11. Ұсыныстарды бағалау критерийлері

11. Төлем шарттары

• 40% – мониторинг жоспарын ұсыну бойынша;
• 40% – аралық есепті және мониторинг жүргізудің дәлелдемелерін ұсыну бойынша;
• 20% – ақырғы есепті бекіту бойынша.

12. Ерекше шарттар

Ұйым/Консорциум 2-лотқа бір ғана өтінім бере алады және 5 лотты орналастыру шеңберінде бір ғана конкурсты ұта алады.

Сондай-ақ келесі лотты орналастыру күтілуде:

– 5-лот. Әзірленген Қылмыстық сот төрелігі жүйесіне мониторинг жүргізу әдіснамасын (6-сала) қолдана отырып, Қазақстан Республикасы қылмыстық сот төрелігінің сотқа дейінгі кезеңіне мониторинг жүргізу және қорытынды талдамалық есепті дайындау.

Анонстарды қарап жүріңіз!

Бұл жарияланымды Еуропалық Одақ қаржыландырған. Оның мазмұны «Құқықтық саясатты зерттеу орталығы» ҚҚ-ның айрықша жауапкершілігі болып табылады және Еуропалық Одақтың көзқарасын міндетті түрде көрсетпейді. Жарияланым Еуропалық Одақтың қаржылық қолдауымен «Құқықтық саясатты зерттеу орталығы» ҚҚ (LPRC) және Адам құқықтары жөніндегі халықаралық әріптестік (IPHR) іске асыратын «Азаматтық қоғамның барлық адамдарға заң үстемдігін ілгерілету жөніндегі үйлестірілген әрекеттері»» жобасы шеңберінде дайындалды.